در هر سبک زندگی، فرهنگ، طرز تفکر، هویت، و نگرشهای مختلفی وجود دارد که در آن افراد، الگوهای رفتاری مشخصی را دنبال میکنند. نوع تصمیمات و انتخابهایی که هر فرد در زندگی اتخاذ میکند با سبک زندگیاش ارتباط دارد. سبک زندگی در واقع حاصل انتخابها، شانس، و منابعی است که در طول زندگی پیش روی فرد قرار میگیرند. یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار برای داشتن سبک زندگ سالم، شرایط محیطی است. یعنی شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادیای که فرد در آن زندگی میکند.
عادت به انجام کارهای مفید و سالم و دوری از عاداتی که برای سلامت انسان مضر است. اینها پیام آور یک سبک زندگی سالم است. سبک زندگی سالم از سه جنبه فردی، محیطی، و رابطهی فرد با محیط پیرامونی مورد بررسی قرار میگیرد.
در واقع فرد با انتخاب سبک زندگی سالم میکوشد تا آگاهانه در راستای بهبود سلامت خود، دیگران، و محیط پیرامونش تلاش کند. سلامت نیز دو نوع است: سلامت جسمی (فیزیکی) و سلامت روانی.
عوامل تعیینکنندهی سبک زندگی سالم
تأثیر متقابلی عوامل پیرامونی، و همینطور استعداد افراد و انعطافپذیری اجتماعیشان، باعث میشود که زندگی سالم یا ناسالمی داشته باشند. عادات غیرسالم، خطرات جسمی و روانی برای فرد به دنبال دارد. بنابراین طبیعی است که همه ما باید به دنبال سبک زندگی سالم باشیم. انتخاب سبک زندگی سالم نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد، که مهمترین آنها عبارتاند از:
- مهارتها و صلاحیتهای فردی
- استرس و اضطراب
- فرهنگ
- روابط بین فرد و اجتماع
- احساس کنترل زندگی
مشاهدات مختلف نشان داده که ورزش و فعالیت بدنی علاوه بر اینکه برای سلامت جسم مفید است؛ روی بهداشت ذهن و روان نیز تأثیر میگذارد. تغذیه نیز از عوامل مهم تأثیرگذار به شمار میآید. بهطور کلی، محققان در بررسیهایی که انجام دادهاند به 12 عادت در افراد سالم رسیدهاند. عاداتی که رعایت آنها موجب آرامش، نشاط و سلامت جسمی و روحی شده و تجربه زندگی سالم و طولانیمدت را برای افراد به دنبال دارد. این عادتهای مثبت عبارتاند از:
- ورزش و فعالیت بدنی
- تغذیه مناسب
- پیشگیری از ابتلا به بیماری
- داشتن استراحت و خواب کافی
- امتحان کردن تجربههای جدید
- قوی و انعطافپذیر بودن
- خندیدن و شاد بودن
- مهربانی، گذشت، و بخشش
- داشتن روابط مطلوب با دوستان و خویشاوندان
- پرهیز از رفتارهای پرخطر مثل اعتیاد
- برخورداری از آرامش ذهنی
- قدردان بودن
پیروی از سبک زندگی سالم
برای داشتن زندگی سالم، بطور منظم ورزش کنید. از مصرف غذاهای چرب و شیرین بپرهیزید. سعی کنید غذاهای سالم حاوی چربی غیراشباع و امگا 3 میل کنید. بیشتر آب بنوشید. از رژیمهای سنگین و فشرده دوری کنید؛ و کارهای جدید و جالبی که مورد علاقهتان است را تجربه کنید. همچنین از مصرف الکل و دخانیات بپرهیزید و حتما خواب و استراحت کافی داشته باشید. رعایت بهداشت، شاد بودن و لبخند زدن، و کاهش استرس و اضطراب نیز به شما کمک میکند که زندگی سالمتر و باکیفیتتری داشته باشید.
به یاد داشته باشید که برای رسیدن به سبک زندگی سالم، قرار نیست که زندگی عادی خود را رها کنید؛ یا مانند یک دونده ماراتن صبح تا شب بدوید، سبزیجات بخورید و ساعتهای طولانی مدیتیشن انجام دهید. بلکه صرفاً با چند تغییر کوچک میتوان سبک زندگی سالمی داشت. تغییرات کوچکی که نتایج بزرگی در زندگیتان به وجود میآورند. سلامت جسمیتان را افزایش میدهند؛ و موجب آرامش و خرسندی ذهن و روان میگردند. این تغییرات کوچک در نهایت میتوانند مسیر زندگی شما را تغییر دهند.
چه کنیم تا سبک زندگی بهتری داشته باشیم؟
هر روز صبح را با حرکات کششی شروع کنید: انجام حرکات کششی در ابتدای روز باعث بالارفتن سطح انرژی و انعطافپذیری بدن می شود. همچنین با بالا بردن گردش خون در بدن، موجب آرامش بیشتر شما میگردد.
صبحانه کامل بخورید: بهتر است انرژی کل روز را از وعده صبحانه حاوی کربوهیدرات، فیبر، پروتئین، و کمی چربی به دست بیاورید.
در طول روز چای مصرف کنید: چای با آنتیاکسیدانهایی که دارد؛ ریسک سکته قلبی را کاهش میدهد. ضد سرطان است، و سوختوساز بدن را بالا میبرد.
آب خنک بنوشید: بدن برای گرم کردن آب سرد، مجبور است کالری بیشتری بسوزاند تا دمای آن را به دمای طبیعی بدن برساند. باروزی 8 لیوان آب، بدن نزدیک 123 کالری میسوزاند.
صحیح تنفس کنید: تنفس عمیق و صحیح، باعث بهبود گوارش و تقویت عملکرد سیستم عصبی بدن میشود.
استرس را به حداقل برسانید: فشارهای روانی و اضطراب، بار زیادی بر بدن وارد کرده و باعث زخم معده، ریزش مو، سر درد و مشکلات قلبی میشوند.
خواب کافی داشته باشید: سعی کنید شبها تا دیروقت بیدار نمانید. بیدار ماندن زیاد باعث سردرد، چروک شدن پوست، و کمآبی بدن میشود. میزان خواب کافی برای بزرگسالان 7 تا 8 ساعت است. خواب کافی التهاب را کاهش میدهد؛ و احساس بهتری در فرد به وجود میآورد.
اوقات فراغت داشته باشید و تفریح کنید: همیشه اوقاتی از روز را به تفریح و سرگرمی، سفر، و دورهمی با دوستان و آشنایان اختصاص دهید تا ذهنتان فرصت استراحت کردن و آرامش یافتن داشته باشد.
تحرک داشته باشید: سعی کنید در هر حالتی، حتی در محیط کار و پشت میز، تحرک و فعالیت داشته باشید. در حالت ایستاده به تلفن جواب دهید. پاهایتان را تکان دهید. نرمشهای پشت میز را انجام دهید، و هر از گاهی چند قدم پیادهروی کنید.
موانع رعایت سبک زندگی سالم
همانطور که در بالا اشاره شد رعایت سبک زندگی سالم نیازمند تغییر عادت است. بنابراین، لازم است کارهایی که انجام میدهید بهصورت عادت در زندگی دربیایند. اما متأسفانه برخی اوقات برای رسیدن به سبک زندگی سالم اتفاقات و موانعی پیش میآید. این مشکلات و موانع معمولا بدین صورت است که:
– سبک زندگی سالم، بهدرستی تعریف نشده است.
– سبک زندگی سالم، مورد پذیرش واقع نشده است.
– شرایط اقتصادی و اجتماعی، اجازه پیروی از سبک زندگی سالم را نمیدهد.
مطالبی که در این مقاله گفتیم، روشهای نسبتا سادهای هستند که با رعایت آنها بهخوبی قادر خواهید بود به سبک زندگی سالم برسید. ارمغان این سبک زندگی، سلامت جسم و روان، شادی، و رضایت از زندگی است. نگران نباشید، این تغییرات بهقدری کوچک هستند که با شروعشان نهتنها نظم زندگیتان به هم نمیخورد؛ بلکه پس از چند روز متوجه انضباط بیشتر و حال بهترتان خواهید شد. پس از همین امروز اراده کنید و با پشتکار قدم در جاده سلامتی بگذارید. مطمئن باشید که با رعایت همین نکتههای ساده، به سلامتی و آرامش مطلوبی دست خواهید یافت.